Russische sancties vormen geen systeemrisico, aldus Luxemburgse toezichthouder

De Luxemburgse financiële toezichthouder heeft verklaard dat het bankenstelsel van dat land in staat zou moeten zijn om eventuele verliezen als gevolg van de sancties tegen Rusland op te vangen en ziet geen systeemrisico.

Het is echter waarschijnlijk dat de beleggingsfondsensector van het hertogdom, die meer dan 5,7 biljard euro aan activa beheert, meer onder het vergrootglas zal komen te liggen waar het gaat om de vraag wie de uiteindelijke eigenaars zijn van het buitenlandse kapitaal dat in Luxemburg is geïnvesteerd.

De Luxemburgse financiële sector beheert voor meer dan 23 miljard dollar aan activa die blootgesteld zijn aan sancties tegen Rusland, aldus de financiële waakhond van het land.

Toch heeft de Commission de Surveillance du Secteur Financier (CSSF) verklaard dat de sancties geen systeemrisico vormen voor de verschillende banken, vermogensbeheerders en andere financiële instellingen van het land.

Volgens de cijfers van de CSSF is ongeveer slechts 4 miljard van de 900 miljard euro aan door banken beheerde activa blootgesteld aan sancties, terwijl 19 miljard van de 5,6 biljard euro aan door de fondsensector beheerde activa eveneens is blootgesteld. Dit vertegenwoordigt minder dan 1% van alle activiteiten van de financiële fondsen in het hertogdom.

De directeur-generaal van de CSSF, Claude Marx, zei op 4 maart tegen de Luxemburgse radiozender RTL dat de gevolgen van de sancties “relatief beperkt” zouden zijn. Marx voegde er echter wel aan toe dat de toezichthouder de situatie in de gaten zal blijven houden en er ook op zal toezien dat de banken in het land zich aan de regels houden.

“De CSSF zal de komende dagen regelmatig tests uitvoeren om na te gaan of de banken zich aan de sancties houden”, aldus Marx.

Marx had eerder een ontmoeting met het Luxemburgse parlement om vragen te beantwoorden over de gevolgen van de sancties voor de financiële sector van het land. Hij verklaarde dat de banken in staat zouden zijn om de schok op te vangen.

De Luxemburgse financiële dienstensector zal eveneens gevolgen ondervinden van de activa of entiteiten die in handen zijn van Russische oligarchen. Volgens een raming van een onlinedatabank die is samengesteld door anonieme voormalige werknemers van grote Luxemburgse adviesbureaus zijn Russische oligarchen met een gezamenlijk vermogen van meer dan 140 miljard dollar de uiteindelijke begunstigden van 90 Luxemburgse entiteiten.

De groep Stop Russian Capital heeft gebruik gemaakt van gegevens uit openbaar toegankelijke bronnen, waaronder een door het tijdschrift Fortune opgestelde lijst van de rijkste Russische oligarchen, en dringt er bij de Luxemburgse regering op aan de tegoeden van deze bedrijven te bevriezen.

Een woordvoerder van de groep vertelde de Luxemburgse krant Delano: “Bedrijven met een band met Rusland helpen de oorlog financieren. Het is nu dus van cruciaal belang de tegoeden van deze bedrijven te bevriezen om de overdracht van geldmiddelen naar Rusland onmogelijk te maken.”

Stop Russian Capital heeft ook de ondoorzichtigheid van de eigendomsstatus van Luxemburgse bedrijven aan het licht gebracht. Als reactie op de vijfde antiwitwasrichtlijn (AML-richtlijn) van de EU uit 2015 heeft Luxemburg het openbare Ultimate Beneficial Owner (UBO)-register, of Registre des Bénéficiaires Effectifs, opgezet, een database die in 2019 van start is gegaan met de bedoeling beter zicht te geven op wie precies eigenaar is van de in het land gevestigde bedrijven.

Voorstanders van transparantie hebben echter kritiek geuit op de doeltreffendheid van het register. Een van de problemen is dat alleen op bedrijfsnaam kan worden gezocht en niet op individuele eigenaars. Een groter probleem is echter dat alleen diegenen worden geïdentificeerd met een deelneming van meer dan 25%.

Dit is met name een probleem wanneer het gaat om de vele beleggingsfondsen die in Luxemburg zijn gevestigd en die duizenden aandeelhouders kunnen hebben, maar waarbij geen van hen een belang zal hebben dat ook maar in de buurt van 25% komt. Zelfs de alternatieve fondsen die de voorkeur genieten van vermogende beleggers zullen eerder 40 dan vier aandeelhouders hebben.

In februari 2021 heeft een onderzoek met de naam OpenLux de Luxemburgse fondsensector in de schijnwerpers gezet. Bij het onderzoek waren 17 mediabedrijven betrokken en werd een jaar lang gekeken naar drie miljoen documenten waarin het UBO-register werd onderzocht.

OpenLux koppelde bedrijven en activa aan de Italiaanse maffia, de Russische onderwereld en Hollywood-beroemdheden. Ook werd melding gemaakt van “anonieme beleggingsfondsen” die grote hoeveelheden vastgoed opkochten. De Franse krant Le Monde concludeerde dat er 55.000 offshorebedrijven zonder kantoor of werknemers en met een totale waarde van meer dan 6,5 biljard euro zijn.

Het verhaal en de beschuldigingen van zwart geld zijn door de Luxemburgse regering weerlegd en door de Luxemburgse fondsensector afgedaan als een storm in een glas water.

Dankzij de sancties tegen Russische oligarchen en bedrijven zal het beheer van buitenlands kapitaal door financiële instellingen in Luxemburg echter steeds kritischer worden gevolgd.