Shell repareert reputatierisico na aankoop Russische olie

Energiegigant Shell is van plan zijn betrokkenheid bij alle Russische koolwaterstoffen – waaronder ruwe olie, aardolieproducten, gas en vloeibaar aardgas (LNG) – op een “gefaseerde manier” te beëindigen, hetgeen naar eigen zeggen in overeenstemming is met nieuwe richtlijnen van de regering.

Als onmiddellijke eerste stap zei het bedrijf dat het alle spotaankopen van Russische ruwe olie zal stopzetten. Het bedrijf zal ook zijn Russische tankstations sluiten en zijn activiteiten op het gebied van vliegtuigbrandstoffen en smeermiddelen in Rusland beëindigen.

Deze stap komt er nadat de groep, die eind vorig jaar haar hoofdkwartier van Nederland naar het VK verplaatste, zware kritiek kreeg omdat zij vorige week Russische olie op de spotmarkt had gekocht, wat door velen gezien werd als onethisch opportunisme.

Het bedrijf zei in een verklaring dat het in feite probeerde te helpen om de Europese olietoevoer veilig te stellen nu de vrees voor tekorten als gevolg van het conflict in Oekraïne toeneemt.

Maar het reputatierisico was te groot voor Shell, en het bedrijf heeft een ommezwaai gemaakt door te beloven een speciaal fonds op te richten met de winst van de Russische olie om hulporganisaties te helpen het Oekraïense volk te steunen.

De aandelenkoers van de groep herstelde zich na de aankondiging op dinsdag, na een scherpe daling tussen 3 en 7 maart.

“Wij zijn ons er terdege van bewust dat onze beslissing van vorige week om een lading Russische ruwe olie te kopen voor raffinage tot producten als benzine en diesel – hoewel die werd genomen met vooral de continuïteit van de bevoorrading in gedachten – niet de juiste was en dat spijt ons”, zei Ben van Beurden, CEO van Shell, in een verfrissend zeldzaam moment van zakelijke eerlijkheid.

“Zoals wij reeds hebben gezegd, zullen wij de winsten uit de beperkte, resterende hoeveelheden Russische olie die wij zullen verwerken in een speciaal fonds storten. Wij zullen de komende dagen en weken met hulppartners en humanitaire organisaties samenwerken om te bepalen waar het geld uit dit fonds het best kan worden gebruikt om de verschrikkelijke gevolgen van deze oorlog voor de bevolking van Oekraïne te verlichten”, voegde hij eraan toe.

De Russische vice-premier Alexander Novak heeft dinsdag gewaarschuwd dat Rusland zijn gasleveranties aan het Westen zou kunnen stopzetten als er een verbod op de invoer van Russische olie komt. Hij zei ook dat hij de gasstroom door pijpleidingen van Rusland naar Duitsland zou kunnen stopzetten als reactie op het besluit van Berlijn van vorige maand om het Nordstream 2-project voor het vervoer van gas van Rusland naar West-Europa te annuleren.

Novak zei: “In verband met ongegronde beschuldigingen aan het adres van Rusland met betrekking tot de energiecrisis in Europa en het opleggen van een verbod op Nordstream 2, hebben wij het volste recht om een soortgelijk besluit te nemen en een embargo in te stellen op het pompen van gas door de Nordstream 1-gaspijpleiding. Maar tot nu toe hebben we nog niet zo’n beslissing genomen.”

Shells CEO Van Beurden benadrukte dat zijn bedrijf nu aanwijzingen van regeringen zal opvolgen.

“Onze acties tot nu toe zijn ingegeven door voortdurende discussies met regeringen over de noodzaak om de samenleving los te koppelen van Russische energiestromen en tegelijkertijd de energievoorziening op peil te houden. De dreigementen van vandaag om de pijplijnstromen naar Europa stop te zetten illustreren eens te meer de moeilijke keuzes en de potentiële gevolgen waarmee we worden geconfronteerd wanneer we dit proberen te doen”, zei hij.

Van Beurden voegde eraan toe dat hij, na verklaringen van de regering deze week, het standpunt van Shell duidelijk wilde uiteenzetten. Hij zei dat, tenzij regeringen anders voorschrijven, Shell het volgende zal doen:

• Onmiddellijk stoppen met het kopen van Russische ruwe olie op de spotmarkt en geen termijncontracten meer verlengen.
• In nauw overleg met de regeringen zijn bevoorradingsketen voor ruwe olie wijzigen om Russische volumes te schrappen. “Wij zullen dit zo snel mogelijk doen, maar de fysieke locatie en de beschikbaarheid van alternatieven betekenen dat dit weken kan duren en zal leiden tot verminderde doorvoer bij sommige van onze raffinaderijen”, aldus Van Beurden.
• Zijn tankstations, vliegtuigbrandstoffen en smeermiddelen in Rusland op een zo veilig mogelijke manier sluiten en beëindigen.
• Beginnen met de geleidelijke terugtrekking uit Russische aardolieproducten, pijplijngas en LNG. Van Beurden voegde hieraan toe dat dit een complexe uitdaging is. “Het veranderen van dit deel van het energiesysteem zal gezamenlijke actie van regeringen, energieleveranciers en afnemers vereisen, en een transitie naar andere energievoorzieningen zal veel langer duren”, zei hij.

Van Beurden voegde daaraan toe dat de maatschappelijke uitdagingen het dilemma benadrukken tussen druk uitoefenen op de Russische regering vanwege haar wreedheden in Oekraïne en zorgen voor een stabiele, veilige energievoorziening in heel Europa.

“Maar uiteindelijk is het aan de regeringen om te beslissen over de ongelooflijk moeilijke afwegingen die tijdens de oorlog in Oekraïne moeten worden gemaakt. Wij zullen met hen blijven samenwerken om de mogelijke gevolgen voor de continuïteit van de energievoorziening, met name in Europa, te helpen beheersen”, zei hij.